Serkan Arman / Milliyet – Güç ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Türkiye’nin yurt dışındaki petrol, doğal gaz ve maden arama faaliyetlerinin sonuç verdiğine dikkat çekerek, Afrika ülkesi Nijer’de 2020’de çalışılmaya başlanan alanda seneye altın üretimine geçileceğini duyurdu.
İstanbul’da iktisat basınıyla bir ortaya gelerek güç alanındaki son gelişmeler hakkında bilgi veren Bayraktar, “Nijer değerli bir ülke bizim için madenler konusunda. Üç altın alanımız vardı. 3 yeni saha muahedesi imzaladık. 2020’de başladığımız alanda 2025 içerisinde birinci altını üretmeyi hedefliyoruz” dedi.
2025 yılında faaliyete geçmesi beklenen Akkuyu nükleer santrali hakkında da konuşan Bayraktar, “İlk reaktörden elektrik üretilmeye başlandığında 1200 megavatla Türkiye muhtaçlığının yaklaşık yüzde 2 buçuğunu karşılayacak” bilgisini paylaştı. Bakan Bayraktar basın buluşmasında özetle şunları söyledi:
– “Hem petrol ve doğal gazda hem de madenlerde kendi kaynaklarımızı aramak, Gabar’ı, Sakarya Gaz Sahası’nı, yeni kaynakları aramak var. Fakat her şeyi Türkiye’de bulma talihimiz olmayabilir. Türkiye Petrolleri bir kısım üretimimiz yurt dışında. Irak’ta alanlarımız var. Artık Libya, Azerbaycan’da alanlarımız var. Münasebetiyle biz hem madende hem petrol ve doğal gazda dışarıda daha faal olmalıyız. Bu manada Nijer kıymetli bir ülke bizim için madenler konusunda. Üç altın alanımız vardı. 3 yeni saha mutabakatı imzaladık Agadez bölgesinde. 2020’de başladığımız alanda da 2025 içerisinde birinci altını üretmeyi hedefliyoruz.
Offshore rüzgar yolda
– 2035 Yol haritasını açıklarken her yıl yapacağımız asgarî 2000 – 2500 megavatlık YEKA ihalelerinden bahsettim. Bunlar yurt dışındaki yatırımcılara da açık. Onun dışında ikili mutabakatlarla belirli ülkelerle de yenilenebilir projeleri geliştirmek istiyoruz. Körfez ülkeleri, Batı ülkeleri olabilir, artık Fransa’yla offshore rüzgâr konuşuyoruz. Keza Çinlilerin bu hususta ilgisi var olabilir. Bizim şu anda yenilenebilir güçte çok cazip bir yatırım ortamı var. Bilhassa Somali, bundan sonra tahminen Libya off-shore’u, başka ülkelerde yapacağımız çalışmalarla ilgili yani filomuzun biraz daha genişlemesi kelam konusu olabilir.
– Somali’de çalışma devam ediyor. 2025’in ikinci yarısına yanlışsız tablo ortaya çıkar. Somali’de farklı ülkelerle iş birliğine hazırız. Teklifler var. Karadeniz gazıyla alakalı da teklifler var. Karadeniz’de ve Bulgaristan offshore’unda arama faaliyetleriyle ilgili de teklifler var ve bunlara sıcak olduğumuzu söylüyoruz.”
Suriye üzerinden ‘enerji trafiği’
– Suriye’ye halihazırda kuzeye yaklaşık 210 megavatlık bir kapasitede elektrik veriyoruz. Onların kapasitesini artırmakla alakalı bir çalışma içindeyiz. Altyapı tarafıyla ilgili bir heyeti birkaç gün içinde tahminen cumartesi göndermeyi planlıyoruz.
Gelişmelere nazaran bu ziyarete ben başkanlık edebilirim. Geçen hafta Lübnan Başbakanı Türkiye’deydi. Lübnan’a elektriği Suriye üzerinden ulaştırmamız kelam konusu olabilir. Birtakım kaynaklara nazaran 1 trilyon dolara kadar Suriye’nin altyapısı için bütçeye muhtaçlık var. Hasebiyle Suriye’deki doğal kaynakların yine inşa için kullanılmasıyla alakalı da bir çalışma içindeyiz. Suriye’nin bilhassa 2000’li yıllarının başında 600 bin varillere ulaşan günlük petrol üretimleri olmuş. Şimdilerde 30 bin varillere gerilemiş durumda. Tahminen devamında Suriye’den Türkiye’ye bir petrol boru sınırı, bizim Irak – Türkiye petrol boru çizgisiyle bunun birleştirilmesi, Katar gazının Suriye üzerinden Türkiye ve Avrupa’ya gitmesi üzere oldukça bir olgunlaşması gereken hususlar var.
Rize’de petrol beklentisi var
– Sakarya gaz alanında bugün üretim kapasitemiz 7 milyon metreküpe gelmiş durumda. 2025 yılının birinci çeyreğinde 9 milyon metreküpün üzerine çıkacağız. Ağır çalışma var. Üretimin ikinci fazı için. Bu sefer 20 milyon metreküpe çıkaracağız günlük.
Ama bir taraftan yeni kuyular açıyoruz. Üçüncü fazla alakalı. Yani bu 20 milyon metreküpü 40-45 milyon metreküp çıkaracak. 2028’e kadarki süreçle alakalı 40’ın üzerinde yeni kuyu kazılıyor. Keşif hedefli yeni sondaj konusunda da ağır bir çalışmamız var. Yani bilhassa işte Rize ağır bir beklenti içerisinde, Çayeli’nde petrol olduğu her vakit söylenen lokasyonda tespitimiz var.
– 2023’te bakanlığa geldikten sonra ‘her yıl 5 bin megavat güneş ve rüzgâr yapmalıyız’ demiştim. 2035 yenilenebilir yol haritasında amacı yükselttik. Yılda 7500 megavatları bulmamız lazım. 2024 güneş ve rüzgârda Türkiye’nin rekor yılı. 6 bin megavatın üzerinde yeni güç yaptık. Biz 1000 megavat güneş yaparsak 350 milyon dolarlık doğal gaz ithalatını önlemiş oluyoruz. Bu yılki 6 bin megavat yaklaşık 2.1 milyar metreküplük yani yaklaşık 800 ila 1 milyar dolarlık doğal gaz tasarrufu sağlamış olacağız.
2035’te 3 nükleer santral olacak
– Nükleer yetmiş yıllık hayalimiz. Akkuyu birinci reaktörden elektrik üretmeye başladığında 1200 megavatla Türkiye muhtaçlığının yaklaşık yüzde 2 buçuğunu karşılayacak. Dört reaktör devreye girdiğinde de Türkiye’nin muhtaçlığının yüzde 10’unu nükleerden karşılamış olacağız. Oradan üreteceğimiz elektrik aslında doğal gazdan üreteceğimiz elektriği ikame edecek ve yılda 7-7 buçuk milyar metreküp doğal gazı artık ithal etmemiş olacağız. Bu da 3 milyar dolar demek. Onun için Türkiye’nin Sinop’ta, Trakya’da iki büyük nükleer santrale daha muhtaçlığı var. 2025 kıymetli karar yılı olacak. Zira hangi ülkeyle, hangi teknolojiyle, hangi modelle yürüyeceğimize karar vermiş olacağız. Planlamamız 2035’e 7 bin 700 megavatla girmek.
– Rusların Sinop’a çok önemli bir ilgisi var. Akkuyu’da artık Türkiye’yi biliyorlar. Türkiye’de hangi fabrikadan hangi eseri tedarik edebilirler, iş gücü, bunlarla ilgili çok önemli bir deneyim oluşturdular. Bu tecrübeyi Sinop’a yansıtmak istiyorlar.
Çok elektrik kullanan maliyetine katlanacak
– Üzerinde çalıştığımız bahislerden biri dayanakların daha verimli hale gelmesi. Tüketimi yüksek olan kümelerde 5 bin kilovat saat yıllık tüketimi aşan tüketicileri maliyet temelli bir modele geçirmeyi hedefliyoruz, elektrik tarafı için. Doğal gazda da vilayet bazlı. Ortalama tüketimin üzerinde olan bir tüketimi daha yüksek bir fiyattan, yani bir kademelendirme doğal gazda.
– Meskenlerde kullandığımız elektriğin 240 kilovat saate kadarki kısmının yüzde 60’ı şu anda devlet tarafından karşılanıyor. Yani yaklaşık 1000 lira gelecek fatura bizlere 500 lira civarında geliyor. Ancak artık çok tüketimi olan, 5 bin kilovat saati yılda geçen küme artık maliyet bazlı tarifeye tabi olacak. 2024 tüketiminize bakacağız, 2024 tüketiminiz 5 bin kilovat saati aşmış ise artık şubat ayından itibaren size elektriğin maliyeti neyse o yansıtılacak. Bu da şu manaya geliyor: 1050 liralık fatura ödüyorsanız mesela yani o değerdeyseniz 1980-2000 lira ödeyeceksiniz. Yani 1050 liralık fatura yaklaşık 2 bin liraya çıkıyor.
Burada istisnalar tanımlıyoruz. İbadethaneler, şehit, gazi aileleri, konutunda mesela elektrikli aygıtlara bağlı teneffüs aygıtı olabilir. Onları istisna tutarak… Bunu ödeyebilecek durumda olanların da takviyeye muhtaçlığı olduğunu düşünmüyorum.